တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်နာ်သန့ၤသးလၢယွၤ

ယအိးထီၣ်ယၣ်ဖးထီ လၢပှၤဒီတဒၢတၢ်ကပီၤလၢတြဲၤဖိန့ၣ်ဒီး ယထံၣ်တၢ်လၢအလီၤပျံၤလီၤဖုးန့ၣ်လီၤ. ဘှ့ၣ်ပစီၤလီၤဝဲ ဒီးလီၤဂာ်ဒ် တၢ်အဒူၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤ စံးဝဲ “ဘှ့ၣ်ပစီၤလၢအခုၣ်ကဲၣ်ဆိး” န့ၣ်လီၤ. ညီနုၢ်တၢ်တမၤအသးဒ်သိးအံၤလၢ ပအိၣ်ဆိးအလီၢ်အကျဲအဃိ, ဘှ့ၣ်ပစီၤလီၤဝဲတဘျီအံၤ ဟဲစိာ်တၢ်ကမၢကမၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ်လီၤ, တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤ အဂ့ၢ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထွဲလၢ “တနၣ်ရံၣ်အတီၢ်ပူၤ” တၢ်ကကဆှီထီၣ်, ဒီးမုၢ်ကဟဲကပီၤထီၣ်န့ၣ်လီၤ. ယစံးဘၣ်ယဝၤလၢ “တၢ်အံၤကဲထီၣ်သးတသ့ဘၣ်. ဆူမဲာ်ညါခီၣ်ကါတကါအဂီၢ်ဒၣ်လဲာ် ပတထံၣ်တၢ် ဘၣ်.” ဘၣ်ဆၣ် တချုးဖဲတနၣ်ရံၣ်ပှဲၤထီၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ဘှ့ၣ်ပစီၤတဖၣ်ဟါမၢ်ကွံာ်ဝဲ, မုၢ်ဟဲကပီၤထီၣ်, မူကပိာ်လိၤ ဖျါဆှံလါဟ့ထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.
ယဆၢထၢၣ်လၢတြဲၤဖိကပၤ, ဒီးယဆိကမိၣ်ထီၣ် ယတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် ဖဲလၢဘှ့ၣ်ပစီၤမၤဘၢ ယတၢ်ထံၣ် လၢယတၢ်အိၣ်မူပူၤအကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယသံကွၢ်ယဝၤလၢ “မ့ၢ်ယနာ်ကစၢ်ယွၤ, ထဲလၢယထံၣ်တၢ်တဖၣ် အဂီၢ်န့ၣ်ဧါ” န့ၣ်လီၤ.

စီၤပၤဧူးစံယါသံဝံၤ ပှၤပၢတၢ်တနီၤ လၢတပိာ်ယွၤအကျဲတဖၣ် န့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤ လၢကီၢ်ယူၤဒၤအကတီၢ်, ဝံယရှါယၤသံကွၢ် တၢ်သံကွၢ် “မ့ၢ်ပကဘၣ်သန့ၤပသးလၢမတၤလဲၣ်” ဒ်သိးအံၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးဝံယရှါယၤ ကနာ်အီၤအဂီၢ် ကစၢ်ယွၤစံးဆၢဝံ ခီဖျိတၢ်ထံၣ်လၢညါခီလီၤလီၤဆီဆီတမံၤန့ၣ်, တၢ်လၢခါဆူညါမုၢ်နံၤမုၢ်သီ အဂ့ၤတဖၣ်အဂီၢ်, ကစၢ်ယွၤန့ၣ်တၢ်နာ်သန့ၤအီၤလၢခ့ခါအကတီၢ် သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ယရှါ…

တၢ်သးကညီၤ အိၣ်ဒီးတၢ်မၤ

တၢ်ဘှီခးဆ့ၣ်နီၤထီတဖၣ်န့ၣ် တမ့ၢ် ကၠ့(မ)ဝါရဲၣ် (James Warren) အတၢ်မၤဘၣ်. နာ်သက့ လၢကီၢ်အမဲရကၤ, ဝ့ၢ်ဒဲဘၢၣ်(Denver)န့ၣ်, အဝဲပာ်သူၣ်ပာ်သး ပှၤပိာ်မုၣ်တဂၤ ဆ့ၣ်နီၤခိးသိလ့ၣ် လၢဖၣ်ကမူၣ်ဖၣ်ဆါအကျါအဃိဒီး အဝဲစးထီၣ်ထ့ခးဆ့ၣ်နီၤထီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဝါရဲၣ် ထံၣ်ဝဲလၢ တၢ်မၤအသးအံၤ လၢပိာ်မုၣ်အဂီၢ် “အသူးအသ့ၣ်တအိၣ်ဘၣ်”န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖး တၢ်ဖံးတၢ်မၤဂ့ၢ်ဝီၤ (workforce consultant), လၢအသးအိၣ် ၂၈ နံၣ် တဂၤအံၤ တ့ထီၣ်ခးဆ့ၣ်နီၤထီတဖျၢၣ်လၢ သ့ၣ်အက့အခီလၢအဃုထံၣ်န့ၢ်ဝဲ, ဒီးလဲၤပာ်အီၤလၢ သိလ့ၣ်ဖးဒိၣ်အိၣ်ကတီၢ်တၢ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. တယံၢ်ဘၣ် ခးဆ့ၣ်နီၤဖးထီအံၤ ဘၣ်တၢ်သူအီၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲထံၣ်သ့ၣ်ညါလၢ ဝ့ၢ်တဖျၢၣ်အံၤ သိလ့ၣ်ဖးဒိၣ်အိၣ်ကတီၢ်အလီၢ် အိၣ်ဝဲခွံကထိဒီး, တၢ်လီၢ် အါတီၤန့ၣ် ခးဆ့ၣ်နီၤထီ ဒ်သိးအံၤတအိၣ်ဘၣ်အဃိ, အဝဲမၤကဒီး ခးဆ့ၣ်နီၤထီလၢခံတဖျၢၣ်ဝံၤ, ဒီးလၢခံ အါထီၣ်တဘျုးဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ခးဆ့ၣ်နီၤတဖၣ်အလိၤန့ၣ် တၢ်ကွဲးအိၣ်ဝဲ “သးကညီၤတၢ် တက့ၢ်” န့ၣ်လီၤ. အတၢ်ကွၢ်စိန့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. ဝါရဲၣ် စံးဝဲ “တသ့ဖဲအသ့ ဖဲကျိၤကျဲအိၣ် အသိးန့ၣ် ယကမၤတၢ်လၢ…

ကစၢ်ယွၤအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အထူအယိာ်

မိၢ်သးစၢ်ဒီးအဖိခံဂၤ ဟဲတုၤဆူပတၢ်ဘါသရိာ် ဖဲလၢအိၣ်ဘှံးနံၤတၢ်ဘါဝံၤအဆၢကတီၢ်ဒီးသံကွၢ်ဝဲ “တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ဝံၤလံဧါ” န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ် ပှၤလၢအိၣ်ခိးတူၢ်လိာ်တၢ်တဂၤ စံးဘၣ်အီၤလၢ “ဖဲတၢ်ကပိာ်ကပၤတၢ်ဘါသရိာ်တဖျၢၣ်န့ၣ် တၢ်ဘါတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ အိၣ်ဝဲခံပတီၢ်ဒီး တစိာ်ဖိန့ၣ် တၢ်ဘါခံပတီၢ်တပတီၢ် ကစးထီၣ်လီၤအဃိ, ယကဘၣ်လဲၤဆှၢနၤဧါ” န့ၣ်လီၤ. မိၢ်သးစၢ်အံၤတူၢ်လိာ်ဝဲဒီး ဖျါလၢသးခုစံးဘျုးယွၤ မ့ၢ်လၢအလဲၤဘါဘၣ်ယွၤ လၢတၢ်ဘါသရိာ်တယံၤတဘူးတဖျၢၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. လၢခံ ပှၤအိၣ်ခိးတူၢ်လိာ်တၢ် တဂၤအံၤ ဆိကမိၣ်ကွၢ်ထံက့ၤ တၢ်သံကွၢ် “တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဝံၤလံဧါ” န့ၣ် စံးဆၢကတၢၢ်ဝဲ “တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယွၤန့ၣ် တဝံၤနီတဘျီဘၣ်, ကစၢ်ယွၤအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ကအိၣ်ဝဲဒၣ်ဒံးဆူညါထီဘိန့ၣ်လီၤ.”

တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်စံးတၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်လၢ ဟးဂီၤသ့, ဟးဂီၤညီတမံၤန့ၣ်ဘၣ်. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်စံးတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ယွၤအဟံၣ်ဖိဃီဖိ လၢအသူၣ်တီသးလိၤဒီးယွၤ, “ဒူၣ်ဖိထၢဖိတဖၣ်လၢယွၤအဟံၣ်ဒူၣ်ဃီထၢပူၤ” အဃိ အ့းဖ့း ၂:၁၉-၂၂ အပူၤ စီၤပီလူးကွဲးပာ်ဖျါဝဲ “ဒီးတၢ်မၤထီၣ်သုလၢပှၤတၢ်မၢဖိ, ဒီးဝံသ့ၣ်တဖၣ်အခီၣ်ထံးအဖီခိၣ်, ဒီးယ့ၣ်ရှူးခရံာ်အကစၢ်ဒၣ်ဝဲမ့ၢ်ဟံၣ်အသနၢၣ်အခီၣ်ထံးလီၤ. လၢအဝဲဒၣ်အပူၤဟံၣ်န့ၣ်ခဲလၢာ်ဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့လိာ်အသးဒီဖျၢၣ်ညါသတးဒီး, ဒိၣ်ထီၣ်ဒီးကဲထီၣ်လၢယွၤအဟံၣ်စီဆှံလီၤ. ဒီးလၢအဝဲဒၣ်အပူၤ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဃုာ်သုလၢယွၤအိၣ်ဝဲဆိးဝဲအလီၢ်လၢသးအပူၤလီၤ” န့ၣ်လီၤ.

ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲသူၣ်ထီၣ်အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢတၢ်လီၤထူလီၤယိာ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး တၢ်တၤတဖၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၢ်ကီတဖၣ်ဘၣ်ဆၣ်, မး ၁၆:၁၈ အပူၤစံးဝဲ,…

တၢ်ပာ်လီၤသးမၤတၢ်စွံကတုၤ အစိကမီၤ

ဖဲ ၁၉၁၇ နံၣ်န့ၣ် ပှၤဆးတၢ်ကူတၢ်ကၤ ပိာ်မုၣ်သးစၢ်တဂၤသူၣ်ဟူးသးဂဲၤ, မ့ၢ်လၢဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢကထီၣ်ဘၣ် တၢ်မၤလိ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကယၢဆ့ကူဆ့ကၤက့ၢ်ဂီးဒိအကၠိလၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါအဒိၣ်ကတၢၢ်တဖျၢၣ်, ဖဲဝ့ၢ်နယူယီးန့ၣ်လီၤ. ဖဲ အဲ(န)လိၣ်ဝံၣ် ခိ(န) (Ann Lowe Cone) အိၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ဖလီၣ်ရံၣ်ဒၣ် ဒီးလဲၤတုၤဆူကၠိ ဒ်သိးကဟ့ၣ်လီၤအမံၤအဆၢကတီၢ်, ကၠိပှၤနဲၣ်တၢ်စံးဘၣ်အီၤ “မ့းစ့း အဲ(န)ဧၢ, ပမ့ၢ်ဘၣ်တဲနၤတီတီန့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါလၢ နမ့ၢ်ပှၤသူဖံးဖိတဂၤဘၣ်”ဒီး ပတဟ့ၣ်တၢ်ပျဲလၢကနုာ်လီၤမၤလိတၢ်န့ၣ်ဘၣ်. ကဘၣ်က့ၤကဒါက့ၤအဂီၢ် အဲ(န) တတူၢ်လိာ်ဝဲဒၣ်အဃိ အဝဲဃ့ထုကဖၣ်တၢ်လၢ အကလုၢ်ကသွံဒံဖိ “ဝံသးစူၤ ဒုးအိၣ်ဘၣ်ယၤဖဲအံၤတက့ၢ်” န့ၣ်လီၤ. ပှၤနဲၣ်တၢ်ထံၣ်ဝဲ အဲ(န)အတၢ်ပာ်လီၤသးစွံကတုၤအဃိ ပျဲဝဲဒၣ် အဲ(န)ကအိၣ်ဖဲန့ၣ် ဒီးမၤလိတၢ်ဘၣ်ဆၣ် တမၢအဲထီၣ်ဝဲ ပှၤဝါဖံးဖိတဖၣ်အတီၤဒၢးဘၣ်. ပှၤအိးထီၣ်န့ၢ်အီၤ တီၤဒၢးအလီၢ်ခံပဲတြီ ဒီးဘၣ်ကနာ်ဝဲတၢ်သိၣ်လိလၢတၢ်ချၢန့ၣ်လီၤ.

မ့ၢ်လၢအတၤလၣ်အိၣ်အဃိဒီး အဝဲမၤလိန့ၢ်တၢ်ဝံၤဆိ ဃုလါဒီး အတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ် ထုးန့ၢ်သူၣ်န့ၢ်သးကမျၢၢ် အသူၣ်အသးလၢအပတီၢ်ထီတဖၣ်ဃုာ်ဒီး အမဲရကၤကီၢ်ခိၣ်အမါ ကၠဲးကလ့ ခဲနဒံၣ်, လၢအဘၣ်ဆးန့ၢ်ဝဲ တၢ်ဖျီဆ့ကၤလၢ အမံၤဟူထီၣ်သါလီၤတဘ့ၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ကၠဲးကလ့ ခဲနဒံၣ်အဂီၢ်တၢ်ဖျီဆ့ကၤကံၣ်ဒိန့ၣ် ဘၣ်ဆးဝဲခံဘျီန့ၣ်လီၤ.…

ထံယိာ်

ဖဲ ၁၉၉၂ နံၣ် ဘ့(လ်)ဖ့းနံၣ် (Bill Pinkney) လဲၤတၢ်လၢ ကဘီယၢ် ဆူဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် ဒီး လဲၤဝဲကျဲလၢအကီ ဖဲကလံၤထံးဟီၣ်ခိၣ်အထိးနါ ဖးဒိၣ်ဖးထီ လၢအဖျိးထီၣ်ဆူပီၣ်လဲၣ် မ့ၢ်လၢအိၣ်ဒီး အတၢ်ပညိၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်ထီထီအဃိန့ၣ်လီၤ. အတၢ်လဲၤတဘျီအံၤန့ၣ် တိာ်ပာ်ဝဲဒ်သိး ကသဆၣ်ထီၣ် ဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အသးဒီး ကမၤလိန့ၢ်ဘၣ်တၢ်အဂီၢ်လီၤ. တၢ်လၢဖိသၣ်တဖၣ်အဂီၢ်စံးတၢ်န့ၣ် ပာ်ဃုာ်ဒီး ဖိသၣ်တဖၣ်လၢ သိၣ်လိနဲၣ်လိဘၣ်ဝဲ လၢဝ့ၢ်ခၠံၣ်ကၣ်ကိၢ် တီၤဖုၣ်ကၠိဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အတၢ်တိာ်ပာ်မ့ၢ်ဝဲလၢ ကဒုးနဲၣ်ပာ်ဖျါ ဖိသၣ်တဖၣ် လၢတၢ်အိၣ်မူအတၢ်လဲၤပူၤ ခီဖျိတၢ်ကျဲးစၢၤဃုမၤလိလံာ် လၢတၢ်အၢၣ်လီၤပာ်လီၤသးအပူၤန့ၣ်, ပလဲၤတၢ်ယံၤယံၤသ့ ထဲလဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဟ့ၣ်ယုၢ်န့ၢ် ကဘီယၢ်အမံၤလၢ “တၢ်အၢၣ်လီၤပာ်လီၤသး”(Commitment)န့ၣ်လီၤ. ဖဲဘ့(လ်)ဒီးကၠိဖိ ဖိသၣ်တဖၣ်လဲၤတၢ်ဒီး ကဘီယၢ်“တၢ်အၢၣ်လီၤပာ်လီၤသး”အဆၢကတီၢ်, ဘ့(လ်)စံးဝဲဒၣ် “ဖိသၣ်တဖၣ် ကဘၣ်ဖီၣ်ဝဲနီၢ်ကၢၤချံလၢအကစၢ်ဒၣ်ဝဲ, ဒ်သိးကမၤလိန့ၢ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်မူပူၤကမၤနၢၤတၢ်အဂီၢ်, ဂံၢ်ခီၣ်ထံးခဲလၢာ်လၢပှၤလိၣ်ဘၣ်, ဒ်အမ့ၢ် တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤတၢ်, တၢ်ပၢၤသူၣ်ပၢၤသး ဒီးကမၤလိန့ၢ်ဝဲ တၢ်ပာ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်” န့ၣ်လီၤ.

ဘ့(လ)အတၢ်ကတိၤတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် စီၤရှလိၤမိၤ အတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့န့ၣ်လီၤ. ကတိၤ ၂၀:၅…

အဝဲမၤသီထီၣ်က့ၤၦၤ

ဒ်အမ့ၢ် ၦၤပၢဆှၢသုးကျဲၤတၢ်လဲၤတၢ်က့ၤတဂၤအသိး, ၡီ စံဖလၢၢ် (Shawn Seipler) ဘၣ်ကနိလိာ်သးဒီး တၢ်သံကွၢ်လီၤဆီတမံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲဆိကမိၣ်ထီၣ်လၢ ချါသိအကူၣ်အက့အဘျဲၣ်အစဲၤလၢအအိၣ်တ့ၢ်လၢ ဟံၣ်ဒွဲအဒၢးတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ပမၤမနုၤသ့လဲၣ်. အဝဲနာ်ဝဲလၢ ချါသိလၢအကကွဲၢ် လၢအဘၣ်တၢ်စူးကွံာ်အီၤဒံး တၢ်ကမှံအသိးန့ၣ် ကဲထီၣ် တၢ်အသီသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. အဃိ, အဝဲ ဒုးအိၣ်ထီၣ် “Clean the World - မၤကဆှီဟီၣ်ခိၣ်” တၢ်ကရၢကရိန့ၣ်လီၤ. အတၢ်မၤအံၤ ကဲထီၣ် တၢ်မၤစၢၤလၢ ဟံၣ်ဒွဲ ဃိးကထိဘျဲၣ် ကဘီလဲၤဟးကသုၣ် ဒီးတၢ်လီၢ်လၢပှၤလဲၤအိၣ်ကသုၣ်တဖၣ် ဒ်သိးကစူးကွံာ် ချါသိအကူၣ်အက့တဖၣ်လၢအကကွဲၢ်န့ၣ်လီၤ. “Clean the World” တခီ မၤသံတၢ်အဃၢ်ဒီး ဒုးကဲထီၣ် ချါသိကိၣ်လိၣ်အသီတဖၣ် ဒီးဆှၢလီၤဝဲ ချါသိတဖၣ်ဆူ ထံကီၢ်အါန့ၢ်အဘၣ်တကယၤ လၢအလိၣ်ဘၣ် ချါသိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ချါသိလၢ အဘၣ်တၢ်မၤသီထီၣ်က့ၤတဖၣ် တြီဃာ်တၢ်ဆူးတၢ်ဆါဒီး တၢ်သံတၢ်ပှၢ် လၢအအိၣ်ထီၣ် မ့ၢ်လၢ တၢ်တကဆှဲတဆှီဒီး ဘၣ်ဒိတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဃိန့ၣ်လီၤ.

ဒ် စံဖလၢၢ် စံးဝဲအသိး, “ယသ့ၣ်ညါလၢတၢ်အံၤလီၤနံၤဘၣ်ဆၣ်…

ဆံးဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်တၢ်အဒိၣ်အမုၢ်

ခီလ့ၣ်ကၠိဖိမုၣ် ပှၤပီၢ်ထံတဂၤ ပီၢ်ထံအတၢ်လဲၤန့ၣ် ဃၢကဲာ်ဆိးအဃိ ဘၣ်ယိၣ်ဝဲဒၣ်ဒီး စံးလီၤအသး “ဘၣ်ယလဲၤနုာ်လီၤပြၢဘၣ် အိၣ်လၣ်ပ့းတၢ်လိာ်ကွဲပြၢ (Olympics)န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဒွးသရၣ်ဒိၣ်စိ ခဲၣ် အိၣ်နိၣ် (Ken Ono) ကွၢ်ထံဝဲ အတၢ်ပီၢ်ထံအကျိၤအကွာ်ဝံၤ, အဝဲထံၣ်လၢ တၢ်မၤချ့ထီၣ် ၆ စဲးကီာ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤ သ့ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ၆ စဲးကီာ်မ့ၢ် တၢ်လီၤဆီဖးဒိၣ်လၢတၢ်ပြၢ ဒ်သိးအံၤအဂီၢ်အဃိ အဝဲထီထီၣ် စဲးပီးလီတဖၣ် (sensors) လၢပှၤပီၢ်ထံအချၢလိၤ, ဒီးတပာ်ဖျါ တၢ်ကဆီတလဲတၢ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် ဒ်သိးအကမၤဂ့ၤထီၣ် တၢ်အဆၢကတီၢ်လၢ ပိာ်မုၣ်ဖိတဂၤအံၤအဂီၢ်န့ၣ်ဘၣ်. အလီၢ်န့ၣ် အိၣ်နိၣ် ပာ်ဖျါ ဒုးနဲၣ်ဝဲ တၢ်ပီၢ်ထံအကျိၤအကျဲ လၢအဂ့ၤအဘၣ် ဒ်အမ့ၢ် တၢ်အဆံးဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤပီၢ်ထံဖိမ့ၢ် မၤဝဲကျိၤကျဲဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ် ဒ်အဒုးနဲၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်ဒီး ကကဲထီၣ် တၢ်ဘျုး, တၢ်လီၤဆီ ကဒါထီၣ်လၢ ပှၤပီၢ်ထံအဂီၢ် ဒီးကမ့ၢ်တၢ်လီၤဆီ လၢအတၢ်မၤနၢၤတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

လၢသူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤအပူၤ တၢ်မၤဂ့ၤ ဘှီဘၣ်က့ၤ တၢ်အဆံးဖိတဖၣ် စ့ၢ်ကီး ဒုးအိၣ်ထီၣ်…

ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါလၢ ကစၢ်ယွၤ

ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ပိာ်ခွါဖိခံဂၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်လုၢ်ဖိအီၤ ဒီးလီၤဖးလိာ်အသးန့ၣ်လီၤ. အနံၣ်ခံဆံပူၤကွံာ်အလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်လိာ်က့ၤအသး ခီဖျိလၢ ဒံၣ်အဲ(န)အ့ၣ် (DNA) အတၢ်မၤကွၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ဖဲကံၣ်ရိၣ်(Kieron)ကွဲးလံာ်ဆူ ဘ့းစဲး(Vincent), ဆိကမိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ကမ့ၢ်အဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ ဒီးဘ့းစဲးဆိကမိၣ်ထီၣ်ဝဲ “ပှၤတဂၤအံၤ ကမ့ၢ်မတၤတဂၤလဲၣ်”န့ၣ်လီၤ. ဖဲကံၣ်ရိၣ်သံကွၢ်အီၤလၢ နအိၣ်ဖျဲၣ်အဆၢကတီၢ် ပှၤယုၢ်နမံၤဒ်လဲၣ်, န့ၣ်ဒီး အဝဲစံးဆၢဝဲ တဘျီဃီ ထၢလၢၣ်(Tylor)န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ် တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤ ခီဖျိလၢအမံၤန့ၣ်လီၤ.

တၢ်အမံၤအသၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်တမံၤလီၤန့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ်လၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ခရံာ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ အဂ့ၢ်အကျိၤန့ၣ်တက့ၢ်. ဖဲနီၢ်မၤရံမၤကဒါလ့ၣ် လဲၤတုၤဆူ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးခရံာ်အသွၣ်ခိၣ်န့ၣ်ဒီး ထံၣ်ဝဲလၢ အကစၢ်အစိၣ်န့ၣ် တအိၣ်လၢၤဘၣ် အဃိ ဟီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ယိၤ ၂၀:၁၅ အပူၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးသံကွၢ်အီၤ “နီၢ်ဧၢ, ဘၣ်မနုၤ နဟီၣ်လဲၣ်”န့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၁၆ အပူၤ တချုးလၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးကိးအီၤလၢအမံၤ “နီၢ်မၤရံဧၢ”န့ၣ် အဝဲတသ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်လၢ အမ့ၢ်ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးကိးအီၤန့ၣ်လီၤ.

ဖဲအနၢ်ဟူ…

ကစၢ်ယွၤမ့ၢ် ပှၤဂံၢ်ဆူၣ်ဒီးဂ့ၤဝဲ

ခီလ့ၣ်ကၠိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်သးစၢ်ဖိတဂၤ အိၣ်ဒီးအတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ အတၢ်မၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲယသံကွၢ်အီၤ မ့ၢ်အဃ့ထုကဖၣ်တၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဒုးနဲၣ်, အတၢ်မၤစၢၤအီၤ အဂီၢ်န့ၣ်ဧါ. ဒီးဖျါဒ်သိး တၢ်တလီၤတံၢ်ဘၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်စီၤပီလူး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲလၢ ပကထုကဖၣ် ကိးဆၢကိးကတီၢ်ဒဲးအသိးအဂီၢ်န့ၣ် သရၣ်သးစၢ်အံၤ စံးဆၢအၢၣ်လီၤဝဲလၢ “မ့ၢ်ယနာ်တၢ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်ဒ်ဧါန့ၣ် တလီၤတံၢ်ဘၣ်ယၤဘၣ်.” ယသးဒ့ဒီလၢ “မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤ ဒိကနၣ် ပတၢ်ထုကဖၣ်တၢ်န့ၣ်ဧါ, မ့ၢ်ကွၢ်ဝဲဒၣ် ဟီၣ်ခိၣ်အံၤ ဒ်အံၤလီၤဧၣ်” န့ၣ်လီၤ. သရၣ်သးစၢ်ဖိတဂၤအံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်သးခုကစီၣ် အတၢ်မၤအံၤ လၢအနီၣ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲအဂံၢ်အဘါဒၣ်ဝဲအဃိ တၢ်လၢအလီၤသးအုးဘၣ်တၢ်န့ၣ် အတၢ်မၤတကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ်, မ့ၢ်လၢအညိကွံာ် ကစၢ်ယွၤအဃိန့ၣ်လီၤ.

ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ဒ်အမ့ၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အလၢၢ်သနၢၣ်အခိၣ်အသိး ထီဘိဘၣ် တၢ်ညိကွံာ်အီၤ စးထီၣ်လၢ အပှၤဂီၢ်မုၢ်ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်န့ၣ် ဖျါလၢ ယိၤ ၁:၁၁ အပူၤန့ၣ်လီၤ. တုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤဒၣ်လဲၣ် ပှၤအါဂၤစူးကွံာ်ညိကွံာ်အီၤလီၤ. ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ် အတၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤ, အတၢ်ဖံးတၢ်မၤ, ခရံာ်အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ် ဒၣ်လဲၣ် ဘၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ, တၢ်မံမီၣ်ဆိကမိၣ်တဖၣ် ဒီးတၢ်အဂၤ လၢပသန့ၤထီၣ် တသ့တဖၣ်အလိၤန့ၣ်လီၤ.…

တၢ်လိၣ်ကွဲလၢ တၢ်ဆီတလဲအဂီၢ်

တၢ်ဟံးစုကွၢ်မဲၥ်စံးတၢ်န့ၢ် အိၣ်ဒီးတၢ်အခီပညီအါမးန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၆၃ နံၣ်, လါမၢ်ရှး မုၢ်နၤတနၤန့ၣ်, ပှၤလိာ်ကွဲ ခီလ့ၣ်ကၠိဖျၢၣ်သွ့ခံဖုအကျါ, ပှၤသူဖံးဖိတဂၤ ဒီးပှၤဝါဖံးဖိတဂၤ ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ် တတူာ်လိာ်ဝဲ တၢ်နီၤဖး ပှၤကလုၢ်အဒူၣ်အဆၢ, တၢ်သးဟ့အဃိ ဒီးဟံးစုကွၢ်မဲၥ်လိၥ်သးအဂ့ၢ်န့ၣ်, ကဲထီၣ်တၢ်မးနီၣ် လၢကီၢ်စဲၢ်မ့းစ့းစပံၣ်(Mississippi) အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအပူၤ အဆိကတၢၢ်တဘျီ ဒ်အမ့ၢ် ပှၤဝါဖံးဖိတၢ်လိၥ်ကွဲဖျၢၣ်သွ့တဖုဒီးပှၤဝါဖံး ပှၤသူဖံးဖိတဖၣ် ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးတဖု လိာ်ကွဲပြၢလိၥ်သးန့ၣ်လီၤ. ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤ တၢ်ပြၢအပူၤ “တၢ်လိၣ်ကွဲလၢ တၢ်ဆီတလဲအဂီၢ်”အံၤ ကီၢ်စဲၢ်မ့းစ့းစပံၣ် ပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိတဖၣ် ကဘၣ်လိာ်ကွဲ ပြၢအသးဒီး, လိၣ်ယိၣ်လၣ်ဖၠၣ်စိမိၤ(Loyola University) လၢဝ့ၢ်ခၠံၣ်ကၣ်ကိၢ် (Chicago) န့ၣ်လီၤ. ကီၢ်စဲၢ်မ့းစ့းစပံၣ် အပှၤလိၥ်ကွဲတၢ်ဖိတဖၣ် ပဒ့ၣ် ဟးဆှဲးန့ၣ်ဝဲ ကွီၢ်ဘျီၣ် တၢ်ဟ့ၣ်လီၤအကလုၢ် ဒ်သိးပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိတဖၣ် တလိာ်ကွဲဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်ပြၢအဂီၢ် ခီဖျိစူးကါဝဲ ပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိတနီ လၢအကလံာ်န့ၣ် တၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး လိၣ်ယိၣ်လၣ် ၦၤလိၣ်ကွဲတၢ်ဖိတဖၣ်အကျါ ပှၤသူဖံးဖိတဖၣ်စ့ၢ်ကီး တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်ကတိၤအၢသီ ခီဖျိကလုၢ်ဒူၣ်အတၢ်သးဟ့အပူၤ…